Littekens
Een litteken ontstaat na een wond. Het kan ontsierend zijn. Veelvoorkomende problemen zijn pijn, jeuk, dikke roze ‘strengen’, spanning op de huid en het verkleefd raken aan het onderliggende weefsel. Sommige littekens beperken het lichaam bij beweging. Afhankelijk van de diepte en het verloop van de genezing van de wond zal er een litteken ontstaan. Littekens bestaan in diverse soorten en maten. Ze kunnen verdikt zijn of juist verzonken in de huid liggen. Soms voelt een litteken trekkerig of verhard aan. Ook kan de huidskleur veranderen door de doorbloeding of pigmentatie.
Wondgenezing
Bij de meeste mensen geneest een wond normaal en blijft er een smal streepje over. Bij atrofische littekens is de huiddikte onder het litteken afgenomen en vaak wat dun en ingetrokken. Hypertrofische littekens zijn brede, roze of rode littekens. Bij de genezing is te veel weefsel gevormd, waardoor het litteken op de huid ligt. Keloïdale littekens zijn te vergelijken met de hypertrofische littekens maar ze groeien nog verder over de grenzen van het wondgebied heen.
Oorzaak
Een wond wordt veroorzaakt door een ongeval, operatie, keizersnede, ziekte of huidaandoening. Vervolgens ontstaat een litteken bij genezing van een wond. Een wond geneest in drie fasen:
1. De ontstekingsfase duurt één tot vier dagen. Het lichaam reinigt de wond en het genezingsproces begint.
2. De regeneratiefase duurt van de vierde tot de eenentwintigste dag. Nieuw weefsel en nieuwe bloedvaatjes worden aangemaakt.
3. De rijpingsfase begint de eenentwintigste dag en kan een jaar (of langer) duren. De huid ‘rijpt’: er ontstaat een evenwicht tussen de aanmaak en afbraak van weefsel. Het litteken wordt minder rood, oppervlakkiger en soepeler. Harde, verdikte of trekkende littekens ontstaan bij een verstoorde wondgenezing. Oorzaken hiervan zijn een infectie, een slechte algehele conditie of een slechte doorbloeding. op sommige plaatsen genezen wonden moeilijker zoals op de knie, rug en elleboog.
Behandeling
Hoewel een litteken nooit geheel te verwijderen is, kan de huidtherapeut klachten behandelen die voordoen bij een litteken. Behandeling voor een litteken heeft het meest effect in de actieve ontwikkelingsfase. Deze fase duurt een jaar vanaf het sluiten van een wond. Zo wordt massage uitgevoerd bij pijnlijke en jeukende littekens, verklevingen, vochtophopingen, doorbloedingsstoornissen of als er sprake is van bewegingsbeperking. Deze massages zijn manueel of met LPG apparatuur. Siliconenpleisters en -gel zijn van belang in te zetten bij het litteken wanneer het litteken afwijkend gedrag toont. Maar ook medical tape of elastische kousen hebben invloed op de doorbloeding van een litteken. Om opvallende littekens in het gezicht te camoufleren kan minerale make-up een mogelijkheid bieden. Zie de pagina over de behandeling van littekens voor meer uitgebreide informatie.
Veel gestelde vragen over littekens
Wat kan je zelf thuis doen?
Zodra er een vermoeden is dat een litteken gaat ontstaan, adviseren wij om de natuurlijke wondgenezing zijn werk te laten doen. Houd de huid schoon, voorkom wrijving met sieraden, kleding of schoeisels en bescherm vooral je litteken tegen de zon door de wond af te dekken of een zonnebrandcrème met factor 50 te gebruiken.
Als de wond dicht is, kan uit voorzorg worden gestart met een vochtinbrengende crème, bijvoorbeeld Alhydran. Na het verwijderen van hechtingen of het vermoeden dat een litteken ontstaat, is het aan te raden te starten met siliconengel- of pleisters. Raadpleeg hiervoor onze huidtherapeuten.
Korstjes of hechtingen laat je met rust omdat krabben het genezingsproces verstoort.